Libro verde para o futuro da creaci¨®n

Para o futuro, a cultura galega precisa dunha mirada atenta ao p¨²blico m¨¢is que ¨¢ oferta, criterios "obxectivables" para a concesi¨®n de axudas p¨²blicas, melloras na xesti¨®n "econ¨®mica e administrativa" e una imaxe de marca consensuada que funcione como expresi¨®n da diplomacia p¨²blica. Son as conclusi¨®ns dun ano e medio de conferencias, debates e consultas a expertos -profesores de universidade, xestores culturais, escritores o representantes de empresas- que o Consello da Cultura Galega (CCG) dese?ou para trazar as li?as mestras que debe seguir o sector para afrontar retos futuros. O seu presidente, o historiador Ram¨®n Villares, presentounas onte baixo o t¨ªtulo de Reflexi¨®n estrat¨¦xica sobre a cultura galega, un texto que aspira a ser o art¨ªfice "dun novo contrato para a cultura, compartido polas instituci¨®ns e a sociedade galegas".

"Temos que evitar a confrontaci¨®n, ofrecer imaxes consensuadas"

O informe prop¨®n a apertura cara os mercados lus¨®fono e asi¨¢tico.

Villares felic¨ªtase polo 2% que a industria cultural sup¨®n no PIB galego -no conxunto da Uni¨®n Europea achega o 2,6%-, pero tam¨¦n sinala o que, en pleno cambio tecnol¨®xico, lastra a competitividade do sector. "Existe a idea de que a cultura ¨¦ gratu¨ªta, que non custa nada, cando ¨¦ un sector que ten que ser tratado como calquera outro, como a sanidade, as infraestruturas de comunicaci¨®n ou a pesca. Por que non? Este non ¨¦ un sector de voluntarios, non ¨¦ amador", reclama Villares. Precisamente debido ao cambio operado nas ¨²ltimas d¨¦cadas do s¨¦culo XX, que asistiron ao paso dunha concepci¨®n "elitista" da cultura a outra "popular e de base", c¨®mpre "o desaf¨ªo de iniciar o debate", que nas vindeiras semanas ser¨¢ presentado ante instituci¨®ns e xente da cultura.

A igualdade de trato que pide o presidente do CCG debe ir parella a un estudo esixente de cada proposta subvencionable. "A cultura debe estar soportada en gran parte por fondos p¨²blicos, pero hai que fixar criterios obxectivos para as subvenci¨®ns. Dic¨ªmolo tam¨¦n para dar exemplo a outros sectores", continua. A eses criterios obxectivos, resumidos "na transparencia do gasto e nos sistemas de avaliaci¨®n da efectividade das axudas p¨²blicas", hai que engadir a recomendaci¨®n dos coordinadores da publicaci¨®n -V¨ªctor Freixanes, Ram¨®n M¨¢iz, Xulio R¨ªos, Rosario ?lvarez, Henrique Monteagudo e Francisco Campos- de que a cultura precisa reforzar a s¨²a dimensi¨®n empresarial. Recom¨¦ndase, iso si, "limitar o apoio a producir por producir, ¨¢ marxe do p¨²blico e mesmo do acceso aos produtos e servizos culturais" e "fortalecer o m¨¢rketing e a proxecci¨®n exterior". Qu¨¦ixase Villares de que a cultura galega ten "pouco software e moito hardware, demasiados equipamentos e poucos contidos".

Entre xu?o e novembro do ano pasado, cinco expertos en industrias culturais dirixiron outros tantos foros sobre pol¨ªticas culturais, instituci¨®ns, cultura e mercado, contidos e proxecci¨®n exterior. O escritor V¨ªctor Freixanes, responsable da ¨¢rea de contidos da publicaci¨®n, coincide co presidente da instituci¨®n editora do informe en que a industria cultural ten que renunciar "ao floreiro, ¨¢ monumentalidade e ¨¢s carcasas, porque hai m¨¢is contedores que contidos". Mais sobre como se ten que facer tal cambio nunha ¨¦poca de crise e recortes, a reflexi¨®n proposta polo CCG non ofrece reposta al¨¦n de que a cultura debe ser entendida "como capital" e "poder brando" no ¨¢mbito internacional. A internacionalizaci¨®n da cultura galega -"a globalizaci¨®n est¨¢ a¨ª e n¨®s temos que estar na globalizaci¨®n", xustifica Villares- deber¨ªa ir precedida dun consenso interno sobre a imaxe que Galicia quere proxectar f¨®ra.

Para lograr este obxectivo, o profesor Xulio R¨ªos, experto en relaci¨®ns internacionais, prop¨®n dende a creaci¨®n de c¨¢tedras de cultura e lingua galegas nas universidades estranxeiras ao seguimento das din¨¢micas de consumo desenvolvidas en Estados Unidos ou ao di¨¢logo directo con medios e personalidades influ¨ªntes para desfacer estereotipos no exterior. "Temos que evitar a confrontaci¨®n, ofrecer imaxes consensuadas", reclama R¨ªos. Prop¨®n ademais estudar as ¨¢reas prioritarias de exportaci¨®n de industrias culturais, que fixa en Portugal e Brasil e, f¨®ra da lusofon¨ªa, en Xap¨®n, China e Corea do Sur. "As perspectivas de crecemento configuran unha oportunidade", expl¨ªcase.

O "libro verde para o di¨¢logo co sector" -as¨ª se referiu Villares ao documento- aposta tam¨¦n en tratar a pol¨ªtica cultural "como unha pol¨ªtica p¨²blica m¨¢is". A¨ªnda as¨ª, o informe chama a abandonar a visi¨®n "despectiva" da subvenci¨®n destinada ¨¢ cultura. "Para constru¨ªr un barco tam¨¦n hai axudas, pero para uns sectores apl¨ªcanse de xeito despectivo e para outros non".