A bienal que racha fronteiras
Os artistas procedentes dos pa¨ªses do Magreb son os protagonistas da 30? edici¨®n da Bienal de Pontevedra, a m¨¢is antiga de Espa?a, que abre o vindeiro xoves e que servir¨¢ para estrear unha planta do museo da cidade
A inauguraci¨®n da 30? edici¨®n de Bienal de Arte de Pontevedra, que ter¨¢ lugar o vindeiro xoves, supor¨¢ a ruptura dun novo l¨ªmite para un evento art¨ªstico que naceu no ano 1969 cunhas expectativas moi modestas pero que, co paso do tempo, foi ga?ando en importancia ata mudar nun acontecemento de magnitude internacional. Ao longo destes 40 anos pasaron pola Bienal todos os artistas galegos importantes e que atoparon nela a oportunidade de exhibir a s¨²a obra a car¨®n de importantes artistas nacionais e internacionais. Nesta edici¨®n que est¨¢ a piques de abrir, a Bienal estrea a planta baixa do novo edificio do Museo de Pontevedra, un espazo que marcar¨¢ un antes e un despois na historia do certame.
A instituci¨®n impulsora da Bienal, a Deputaci¨®n de Pontevedra, non sospeitaba no momento da s¨²a creaci¨®n que o evento art¨ªstico ¨ªa chegar tan lonxe. A intenci¨®n inicial era a de dar continuidade aos esforzos desta instituci¨®n para apoiar aos artistas da provincia. Daquela as bolsas da Deputaci¨®n permitiran ampliar os seus estudos a grandes pintores galegos do s¨¦culo XX coma Arturo Souto, Manuel Colmeiro, Laxeiro ou Carlos Maside. Nos primeiros tempos a Bienal celebr¨¢base con periodicidade anual e ti?a car¨¢cter competitivo. Neses anos o evento tivo un car¨¢cter local e auton¨®mica moi afastado da importancia que acadar¨ªa posteriormente.
O actual director do Museo de Pontevedra, Jos¨¦ Carlos Valle, explica que o punto de inflexi¨®n para a Bienal chegou nos anos 80, no remate da transici¨®n ¨¢ democracia e tam¨¦n nun momento de cambio no panorama da arte galega coa irrupci¨®n da xeraci¨®n de Atl¨¢ntica. O evento perdeu o seu car¨¢cter competitivo, a¨ªnda que o recuperar¨ªa fugazmente en 1990. Ese ano o artista pontevedr¨¦s Manuel Moldes ga?ou o primeiro premio coa s¨²a obra Home na terra. Dende ent¨®n a Bienal transformouse nun evento tem¨¢tico, a¨ªnda que ¨¢s veces tam¨¦n hai apartados dedicados especialmente a un artista, como ocorreu en 1994 cunha monogr¨¢fica dedicada ¨¢ obra de Juan Usl¨¦ ou dous anos m¨¢is tarde, cando se celebrou unha mostra sobre a traxectoria de Leopoldo N¨®voa.
O certame pontevedr¨¦s afronta unha nova etapa dende o 2000. Nesa data a Bienal tivo de comisaria a Mar¨ªa de Corra, que converteu as salas de exposici¨®n nun di¨¢logo entre os artistas da Pen¨ªnsula Ib¨¦rica e de Brasil. Dende ese momento, o evento acentuou o seu car¨¢cter internacional. Na seguinte edici¨®n a Bienal centrouse na obra de artistas procedentes dos pa¨ªses do Norte de Europa, mentres que en 2004 o motivo central foi o concepto da viaxe e na ¨²ltima edici¨®n celebrada ata o de agora (2006) o eixo foron os fen¨®menos migratorios, para o que se contou coa presenza de artistas dos pa¨ªses do Cono Sur. Por primeira vez a Bienal cruzou o Atl¨¢ntico xa que gran parte das obras que se viron en Pontevedra viaxaron ata Buenos Aires.
En coherencia coa que ten sido a s¨²a traxectoria ao longo destes 40 anos, agora a Bienal d¨¢ un novo salto ao po?er en contacto aos artistas do Magreb cos deste lado da fronteira. ? a primeira vez que se celebra un evento deste tipo en Espa?a. Sen fronteiras ¨¦ o t¨ªtulo dunha Bienal na que participan trinta artistas e que aposta de novo pola dimensi¨®n internacional. ? outro exemplo de como pode medrar un certama ata converterse en referencia.
"A alma do artista non se vende"
Rachar a fronteira invisible que separa a Espa?a do mundo ¨¢rabe, malia unha separaci¨®n de s¨® dez kil¨®metros de mar ¨¦ un dos obxectivos que persegue o comisario da Bienal deste ano, o marroqu¨ª Abdelkrim Ouazzani, pintor e director do Instituto Nacional de Belas Artes de Tetu¨¢n, quen destaca que os artistas convidados a esta mostra af¨¢stase do arquetipo dos que viven m¨¢is ocupados en vender as s¨²as obras que na creaci¨®n. "Eliximos a un grupo de artistas novos que traballan dende a sinceridade", explica Ouazzani, quen salienta que na Bienal se poder¨¢n ver obras que no son habituais nas galer¨ªas de arte, que "non se venden porque a alma non se pode vender".
O director contou con tres asesores (Mohammed Djehiche, Rachida Triki e Xos¨¦ Manuel Lens) para realizar a selecci¨®n dos artistas procedentes de Alxeria, T¨²nez e Espa?a, que xunto aos marroqu¨ªs forman a n¨®mina de participantes na Bienal. O p¨²blico vai a ter a oportunidade de co?ecer a un grupo de creadores que xa est¨¢n acostumados a exhibir as s¨²as pezas f¨®ra dos seus pa¨ªses e que soen empregar formatos coma o v¨ªdeo e a instalaci¨®n. Ouazzani explica que os artistas do Magreb despertan moito interese dentro do ¨¢mbito profesional internacional malia que a¨ªnda son desco?ecidos para o gran p¨²blico. "Por exemplo, en Arco non participan artistas marroqu¨ªs porque o que nos interesa ¨¦ o contacto cultural cos dem¨¢is, non o comercio", engade.
O comisario apunta que a Bienal vai servir para que os artistas que participen nela se convirtan en "embaixadores" de Pontevedra nos seus pa¨ªses. Hai xesti¨®ns en marcha para que as pezas que se presentan na Bienal poidan exhibirse tam¨¦n nos pa¨ªses de orixe dos creadores participantes. "Hai moito tempo que traballo con artistas espa?ois e sinto que non hai fronteiras entre n¨®s. Os creadores son o os¨ªxeno que necesita o mundo porque a pol¨ªtica pode fallar pero o mundo da arte nunca o fai", indica Ouazzani.
Tu suscripci¨®n se est¨¢ usando en otro dispositivo
?Quieres a?adir otro usuario a tu suscripci¨®n?
Si contin¨²as leyendo en este dispositivo, no se podr¨¢ leer en el otro.
FlechaTu suscripci¨®n se est¨¢ usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PA?S desde un dispositivo a la vez.
Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripci¨®n a la modalidad Premium, as¨ª podr¨¢s a?adir otro usuario. Cada uno acceder¨¢ con su propia cuenta de email, lo que os permitir¨¢ personalizar vuestra experiencia en EL PA?S.
En el caso de no saber qui¨¦n est¨¢ usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contrase?a aqu¨ª.
Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrar¨¢ en tu dispositivo y en el de la otra persona que est¨¢ usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aqu¨ª los t¨¦rminos y condiciones de la suscripci¨®n digital.
